O MPD

Mózgowe porażenie dziecięce nie jest chorobą. Jest zespołem objawów, wynikających
z trwałego uszkodzenia mózgu, znajdującego się w stadium nie zakończonego rozwoju. Uszkodzenie mózgu może polegać na ubytku tkanki nerwowej lub jej wadliwym funkcjonowaniu. Obraz tych objawów zmienia się wraz z wiekiem dziecka. Objawy kliniczne pojawiają się stopniowo zgodnie z porządkiem dojrzewania poszczególnych struktur mózgowych. Lokalizacja uszkodzenia mózgu warunkuje deficyty różnych funkcji: ruchu, wzroku, mowy, funkcji poznawczej, emocjonalnej. Rozległość i cechy uszkodzenia wpływają na intensywność objawów klinicznych i rokowanie (od łagodnej spastyczności kończyn dolnych z prawidłowym poziomem umysłowym po ciężkie postacie uszkodzenia mózgu sprzężone z zupełnym brakiem autonomii, możliwości komunikowania się
i z padaczką) (Kułakowska, 2003).

Co to jest mózgowe porażenie dziecięce?

Mózgowe porażenie dziecięce nie  jest chorobą. Jest zespołem objawów, wynikających
z trwałego uszkodzenia mózgu, znajdującego się w  stadium nie zakończonego rozwoju. Uszkodzenie mózgu może polegać na ubytku tkanki nerwowej lub jej wadliwym funkcjonowaniu. Obraz tych objawów  zmienia się wraz z wiekiem dziecka. Objawy kliniczne pojawiają się  stopniowo zgodnie z porządkiem dojrzewania poszczególnych struktur mózgowych. Lokalizacja uszkodzenia mózgu  warunkuje  deficyty różnych funkcji: ruchu, wzroku, mowy,  funkcji poznawczej, emocjonalnej. Rozległość i cechy uszkodzenia wpływają na intensywność objawów klinicznych i rokowanie (od łagodnej spastyczności kończyn dolnych z prawidłowym poziomem umysłowym po ciężkie postacie uszkodzenia mózgu sprzężone z zupełnym brakiem autonomii, możliwości komunikowania się
i z padaczką) (Kułakowska, 2003).

Dojrzewanie struktur mózgowych  zachodzi u każdego dziecka, i zdrowego, i z mózgowym  porażeniem dziecięcym, praktycznie do wieku dorosłego. Jego plan jest zapisany w programie genetycznym każdego człowieka. W dojrzewającym mózgu rozrastają się i przemieszczają się neurony (komórki nerwowe), a niektóre zgodnie z planem umierają. Powstają  nowe połączenia (synapsy), tworzy się skomplikowana sieć komórek nerwowych i naczyń   oraz  powstają osłonki na włóknach nerwowych, ułatwiające przewodzenie impulsów.

Obserwując rozwój zdrowego dziecka widzimy to dojrzewanie w nabywaniu przez nie  coraz większej ilości coraz bardziej złożonych miejętności o coraz wyższej jakości: od podnoszenia głowy w leżeniu na brzuchu, gaworzenia, uśmiechania się do matki, poprzez  siedzenie, czworakowanie, mówienie pojedynczych słów, stanie, chodzenie, bieganie, rysowanie, grę na skrzypcach itd.

W uszkodzonym mózgu dziecka (w pierwszych miesiącach po uszkodzeniu) jednocześnie zachodzą dwa procesy: z jednej strony dynamiczne dojrzewanie, z drugiej „gojenie się” uszkodzenia, które nawzajem na siebie oddziałują.

Podsumowując, mózgowe porażenie dziecięce  jest pojęciem zbiorczym,  o wieloczynnikowej przyczynie, obejmującym różnorodne, zmieniające się wraz z wiekiem zaburzenia ruchu
i postawy, współistniejące z innymi objawami (padaczką,  upośledzeniem umysłowym, zaburzeniami mowy, wzroku, słuchu, etc.). Dla potrzeb dokumentacji i statystyki medycznej  temu stanowi  przyporządkowano w Międzynarodowej Statystycznej  Klasyfikacji Chorób
i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) kod -   G80. Ten kod potrzebny jest służbom ochrony zdrowia, ale nie powinien  czynić z dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym   pacjenta  przez całe życie.

Ważna uwaga: W uszkodzonym mózgu dziecka odbywa się  dojrzewanie i kontynuacja programu genetycznego, mimo uszkodzenia. Rozwija się ono, choć przeważnie w innym tempie i w inny sposób niż dziecko bez uszkodzenia. 

Jakie są najważniejsze objawy mózgowego porażenia dziecięcego?

Różnorodność objawów wynika z rozległości i lokalizacji obszarów uszkodzenia mózgu dziecka. Najbardziej widoczne są  zaburzenia ruchu i postawy. W obrębie narządu ruchu obserwujemy u dzieci porażenia i niedowłady, zaburzenia napięcia mięśniowego, występowanie ruchów mimowolnych, zaburzenia równowagi i  niezborność ruchów, itp.

Mogą im towarzyszyć:
-zaburzenia mowy,
-zaburzenia wzroku,
-zaburzenia słuchu,
-upośledzenie umysłowe,
-padaczka,
-zaburzenia zachowania,
-zaburzenia emocjonalne i inne.

Często występują również tzw. deficyty fragmentaryczne (mikrodeficyty):
-zaburzenia koordynacji wzrokowo – ruchowej,
-zaburzenia lateralizacji,
-zaburzenia schematu własnego ciała i brak orientacji w przestrzeni,
-zaburzenia myślenia abstrakcyjnego,
-zaburzenia koncentracji uwagi,
-zaburzenia analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej,  inne.

Ważna uwaga: Powyższe zaburzenia mogą  występować w różnym nasileniu  i w różnej kombinacji. Nie ma dwóch dzieci  ze ściśle jednakowym obrazem tego zespołu. Nie można ich więc ze sobą porównywać.

Jakie dysfunkcje może powodować mózgowe porażenie dziecięce ?

Analizując rolę mózgu jako głównego narządu kierującego praktycznie wszystkimi funkcjami naszego ciała, w przypadku jego uszkodzenia  i powstania pierwotnych dysfunkcji  oraz wtórnych zaburzeń np. neuroortopedycznych, możemy się spodziewać niezwykle poważnych ograniczeń w funkcjonowaniu, które mogą znacząco utrudniać osobie niepełnosprawnej uczestnictwo w życiu społecznym.

 

Odpowiedzi na inne pytania dotyczące MPD możecie Państw znaleźć w książce Marii Król pt: "Księga pytań i odpowiedzi. Mózgowe PorażenieDziecięce"( Wydawnictwo HARMONIA)